Không hổ danh là nữ ca sĩ GenZ kế thừa và tiếp nối văn hoá truyền thống, Phương Mỹ Chi gửi đến khán giả hình ảnh thứ 3 trong album “Vũ trụ Cò bay”, music video “Gối Gấm”. Đây là MV tiếp tục khẳng định sự đa tài, tình yêu văn hoá truyền thống ăn sâu trong máu của Phương Mỹ Chi – một singer – songwriter thế hệ mới khi cô vừa tham gia sáng tác, vừa thể hiện điệu múa dân gian Việt Nam – múa chén vô cùng điêu luyện.
Tối ngày 25/6, Phương Mỹ Chi cùng công ty quản lý VMAS vừa trình làng MV “Gối Gấm“. Đây là ca khúc nằm trong album “Vũ trụ Cò bay” được ra mắt vào tháng 09/2023. Trước đó, những MV Vũ trụ có anh, Đẩy xe bò đã tạo ra những hiệu ứng nhất định về sự lột xác trong hình ảnh và âm nhạc, giúp cô tạo ra tiếng vang trong năm 2023. Sản phẩm lần này chính là món quà mà nữ ca sĩ muốn gửi tặng khán giả sau sự thành công của Album, cũng như “viết tiếp những câu chuyện văn hoá bằng hơi thở của thời đại“.
Sự giao thoa giữa văn hoá truyền thống và hơi thở đương đại
Gối Gấm là ca khúc mà Phương Mỹ Chi đảm nhận hoàn toàn phần sáng tác giai điệu. Sau đó được DTAP sản xuất và chắp bút thêm về phần lời. Mượn từ nhiều ý thơ hay của nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương, Phương Mỹ Chi và DTAP đã tô vẽ thêm sự cô đơn và chờ đợi của người phụ nữ ở trong nhiều ngữ cảnh và thời đại khác nhau. Tuy vậy, câu chuyện được kể trong Gối Gấm không bi luỵ hay đau thương mà chỉ tinh tế khắc hoạ sự đơn côi, nhung nhớ của người phụ nữ dành cho mối tình không thành của mình. Từ đó, cô muốn truyền tải câu chuyện “tình anh lý thuyết” không chỉ tồn tại ở xã hội truyền thống mà còn ở thời hiện đại.
Với nhiều tác phẩm thơ Nôm độc đáo, Hồ Xuân Hương được mệnh danh là bà chúa thơ Nôm của văn học Trung đại Việt Nam. Chính vì thế, từng chi tiết mang giá trị văn hoá cũng được đặt để khéo léo xuyên suốt dự án. Có thể thấy, trong trailer ra mắt ngày 21/6 vừa qua của Phương Mỹ Chi đã hint tiêu đề bài hát “Gối Gấm” bằng chữ Nôm khiến người hâm mộ không khỏi tò mò và tìm kiếm.
Nói về nguồn cảm hứng tạo nên ca khúc Gối Gấm, Phương Mỹ Chi cho biết: “Ban đầu các anh DTAP đưa cho Chi đề bài sáng tác một ca khúc nói về đồ vật bất kỳ. Đây là chủ đề không hề dễ đối với người mới học sáng tác như Chi. Trong lúc nằm ngủ, Chi nảy ra ý tưởng “hay mình viết về cái gối, rồi chơi vần với chữ “rối”. Từ đó ca khúc Gối Gấm ra đời”.
Trong kho tàng văn học Việt Nam không thể không kể đến một nữ sĩ vượt tầm thời đại đó là Hồ Xuân Hương. Thơ của nữ thi sĩ là tiếng nói thách thức, ngạo nghễ với đời, còn là lời cảm thông sâu sắc với những nỗi khổ của người phụ nữ trong thân phận lấy lẽ, phải chịu cảnh góa bụa và cô đơn trong xã hội phong kiến. “Con người ấy, với khát vọng cháy bỏng muôn đời về hạnh phúc, với niềm tin không bao giờ tắt về sức mạnh của trái tim, khối óc và bàn tay của chính mình, đã là nguồn cảm hứng cho Chi và DTAP sáng tác ca khúc” – nhóm sản xuất âm nhạc DTAP chia sẻ thêm.
Hình tượng người phụ nữ trong thơ Hồ Xuân Hương không hề thấp kém mà được đặt ngang hàng với đấng mày râu. Những tư tưởng dẫu xưa nhưng không cũ của nữ sĩ họ Hồ đã thể hiện bản lĩnh của phụ nữ Việt Nam vượt thời đại. Vẻ đẹp của người phụ nữ còn được nữ sĩ nhìn nhận toàn diện ở bản lĩnh, tài năng hơn người. Người phụ nữ trong thơ Hồ Xuân Hương không nổi bật ở vẻ đẹp tinh thần theo quan điểm phong kiến “tam tòng tứ đức”, mà đó là vẻ đẹp của sự tự tin, mạnh mẽ dám vượt trên mọi rào cản của xã hội phong kiến để được là chính mình.
“Tôi nhìn thấy được vẻ đẹp và sự bản lĩnh ấy ở nữ ca sĩ thời hiện đại Phương Mỹ Chi – một người nghệ sĩ GenZ không ngại thử thách bản thân, dám bước qua vùng an toàn để chinh phục những khát vọng lớn hơn trong âm nhạc” – Giám đốc Sáng tạo Ben Phạm chia sẻ về ý tưởng để thực hiện dự án.
Khác với những MV mang văn học vào âm nhạc trước đây của các ca sĩ khác, Gối Gấm không tái hiện hay thuật lại nội dung câu chuyện văn học nào, thay vào đó MV chỉ tập trung khai thác biểu cảm, ngôn ngữ hình thể cùng màn trình diễn múa chén của Phương Mỹ Chi. Tuy vậy, giá trị văn hoá trong MV lần này được nữ ca sĩ 10X cùng ekip đặt để một cách vô cùng tinh tế qua những hình ảnh ẩn dụ.
Để thể hiện rõ những khát vọng của người phụ nữ với ý chí mạnh mẽ, trong MV Gối Gấm, Phương Mỹ Chi đóng vai Phương Định – một nhân vật trong tác phẩm Những ngôi sao xa xôi, cũng là tên một ca khúc trong Album “Vũ trụ Cò bay”. Lồng ghép các yếu tố trong những tác phẩm văn học đều là chủ đích của Phương Mỹ Chi và ekip thực hiện, nhằm thể hiện rõ những giá trị văn hoá mà nữ ca sĩ muốn gửi gắm thông qua âm nhạc.
Hình ảnh ẩn dụ xuyên suốt MV không chỉ qua bối cảnh mà còn ở nhân vật. Trong MV, Phương Mỹ Chi (Phương Định) cùng 2 nhân vật em Nho và chị Thao là những cô gái kiên cường, dũng cảm, với lý tưởng sống cao đẹp đi chinh phục những “ngọn núi” mới. Tạo hình của các nhân vật được thể hiện qua những ngôn ngữ hình thể và các chi tiết nhỏ như trong tác : Phương Định (Phương Mỹ Chi vào vai) với ánh mắt hồn nhiên, bím tóc dày; chị Thao (An Đen vào vai) có lông mày tỉa nhỏ, rất chăm chép bài hát nên chị luôn mang bên mình cuốn sách; em Nho (Ngân Chi vào vai) sở hữu dáng vẻ nhỏ nhắn, thích ăn kẹo.
Trên đường đi, 3 nhân vật phải đối mặt với cá kình ngoài Biển Đông. Với chi tiết này, Giám đốc Sáng tạo Ben Phạm đã lấy cảm hứng từ hình tượng nữ tướng Triệu Trinh Nương với câu nói vang danh sử sách: “Tôi muốn cưỡi cơn gió mạnh, đạp luồng sóng dữ, chém cá Kình ở Biển Đông,… chứ không chịu khom lưng làm tì thiếp cho người” để làm rõ tinh thần mạnh mẽ, dũng cảm của Phương Mỹ Chi trên hành trình chinh phục những “đỉnh núi” mới.
“Gối Gấm là một bài hát mang âm hưởng và văn hoá của miền Trung, và khi nói về yếu tố lịch sử của miền này thì không thể không kể đến hình tượng nữ tướng – những người phụ nữ mạnh mẽ sẵn sàng bỏ qua câu chuyện riêng để theo đuổi khát vọng to lớn. Chính hình tượng của những người phụ nữ này đã mang đến cho tôi một cảm hứng xây dựng tinh thần xuyên suốt MV” – đạo diễn Nguyễn Hải Nguyên chia sẻ.
“Tôi không mang đến hình ảnh một Phương Mỹ Chi như nữ tướng oai phong đi chinh chiến, mà đây hình tượng ẩn dụ với ngụ ý rằng Phương Mỹ Chi đang chiến đấu, nhưng điều cô ấy chiến đấu chính là cho lý tưởng và khát vọng âm nhạc của riêng mình” – Giám đốc Sáng tạo Ben Phạm cho biết.
Và cuối cùng, cô gái Phương Định trong MV đã vượt qua ngàn con sóng, thu phục được cá Kình bằng âm nhạc và tiếng hát của mình. Chi tiết này cũng ẩn dụ cho việc Phương Mỹ Chi đã và đang chinh phục những điều mới lạ hơn trên hành trình âm nhạc. Cô không ngần ngại vượt qua những khó khăn khi làm nghề, theo đuổi nghệ thuật bền bỉ, miệt mài hơn 10 năm nay với những lý tưởng, hoài bão và khát khao được kế thừa, phát huy và truyền tải những giá trị tốt đẹp của văn hoá truyền thống đến với thế hệ trẻ thông qua âm nhạc.
Là một người trẻ yêu thích những nét đẹp của văn hóa truyền thống, Phương Mỹ Chi đã từng chia sẻ: “Chi có một khát khao văn học không chỉ có trên sách vở. Với hơi thở của thời đại mới, văn học sẽ là một kho tàng kỳ vĩ mà mỗi chúng ta đều nên có trách nhiệm kế thừa và phát huy”. Và điều đó đã được “bảo chứng” qua Album “Vũ trụ Cò bay” và lần này tiếp tục là MV Gối Gấm.
Điểm giao thoa giữa yếu tố dân gian và đương đại, từ âm nhạc đến trang phục, set quay, vẫn tiếp tục gói gọn trong “Gối Gấm“. Dù lấy cảm hứng từ chất liệu lịch sử như hình tượng vị nữ tướng Bà Triệu, nữ sĩ Hồ Xuân Hương hay hòn vọng phu, thế nhưng bối cảnh và tạo hình trong MV Gối Gấm lại vô cùng hiện đại, gần gũi.
Sự cô đơn, khắc khoải “ngóng chờ” của người phụ nữ lấy cảm hứng từ những chất liệu văn học của Bà chúa thơ Nôm được khắc họa qua khung cảnh Phương Mỹ Chi “trơ trơ thân nhan hồng” trong căn phòng “giường không gối trống” viết chữ Nôm, “tương tư” về kỷ niệm với người mình yêu. Những phút giây hạnh phúc bên nhau của cặp đôi được thể hiện qua hình ảnh “sao Hôm – sao Mai”. Sau khi Chi (nhân vật Phương Định) cùng đồng đội là Nho và Thao đứng trên đỉnh núi, dưới ánh trăng ấy hiện lên kỷ niệm xưa của cặp đôi khi bên nhau khiến cô bồi hồi. Giờ đây chỉ còn là hình ảnh đứng riêng lẻ của sao Hôm và sao Mai vì “giây phút bên nhau chẳng bao lâu” đã phải rơi vào cảnh ly biệt.
Bên cạnh đó, phần hình ảnh MV vẫn còn nhiều yếu tố được lấy cảm hứng từ chất liệu văn học của nữ sĩ Hồ Xuân Hương, có thể kể đến như hình ảnh mâm hoa quả ẩn dụ cho khát khao về một hạnh phúc của người phụ nữ trong câu chuyện. Mâm được thiết kế chia làm 4 tầng với ý nghĩa sâu xa khác nhau: tầng 1 tượng trưng cho hạnh phúc lứa đôi, tầng 2 là sự đủ đầy, tầng 3 với hình ảnh bông gối “chăn ấm nệm êm” ám chỉ cuộc sống sung túc về kinh tế, và tầng cuối cùng là những bông hoa trắng như ôm ấp và vỗ về khi con người ở giai đoạn “gần đất xa trời”.
Đáng chú ý, hình ảnh con cò được ekip khéo léo lồng ghép qua những chi tiết trong bối cảnh. Sau thành công của Album “Vũ trụ Cò bay”, có lẽ khán giả đã quen thuộc với hình ảnh Phương Mỹ Chi gắn với con cò – một biểu tượng vừa gắn liền với nét đẹp truyền thống, vừa là biểu tượng cho sự miệt mài và chăm chỉ, như chính hành trình mà cô đã đi trong suốt 1 thập kỷ qua.
Một lần nữa, yếu tố văn học trong ý thơ của Hồ Xuân Hương được đưa vào phân cảnh cuối của MV khi Phương Mỹ Chi ngồi dưới cây mít. “Quả mít” là một thi phẩm nổi tiếng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương. Bài thơ nằm trong chùm thơ Vịnh vật, qua đó nữ thi sĩ gửi gắm nỗi lòng tâm sự của bản thân, mong cầu sự hạnh phúc. Đây cũng là khát vọng của những người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Thông qua đó, hình ảnh cây mít cuối MV bày tỏ khát vọng được trân trọng, được yêu thương và hạnh phúc của người phụ nữ trong câu chuyện Gối Gấm.
Kết thúc MV, Phương Mỹ Chi đóng lại cuốn sách văn học “Vũ trụ Cò bay”, thể hiện mong muốn của nữ ca sĩ trong việc truyền tải những giá trị nhân văn của văn hóa, văn học thông qua âm nhạc đến mọi người, đặc biệt là thế hệ trẻ. Câu chuyện văn học được tái hiện dưới góc nhìn mới lạ của người trẻ GenZ, là sự chọn lọc, giao thoa giữa chất liệu văn hóa truyền thống và các yếu tố hiện đại.
Tiếp nối câu chuyện truyền thống và hiện đại, theo như chia sẻ trước đó, người xem cũng không quá khó đoán khi hình ảnh của Phương Mỹ Chi trong Gối Gấm có phần hiện đại, trẻ trung phù hợp với độ tuổi nhưng vẫn giữ nét truyền thống dân gian. Vẫn là cái tên quen thuộc đứng sau hàng loạt MV của nữ ca sĩ trước đây – stylist Dada. Để cân bằng cả hai yếu tố hiện đại và truyền thống, Dada tiếp tục mang đến những bộ trang phục hơi hướng dân gian như áo yếm, áo dài, áo bà ba nhưng được cách điệu để trở nên hiện đại, năng động. Qua các bộ trang phục, thông điệp về tình yêu văn hoá truyền thống Việt Nam đã được stylist Dada miêu tả trọn vẹn thông qua MV Gối Gấm.
Trang phục có những yếu tố cách điệu từ một vài nét có trong trang phục dân tộc và văn hoá Việt Nam như hoạ tiết cổ, vải gấm Việt,…
Sự pha trộn màu sắc âm nhạc
Đảm nhận phần âm nhạc không ai khác chính là các chàng trai DTAP – hitmaker đình đám không còn xa lạ khi đứng đằng sau hàng loạt tên tuổi nổi tiếng và đang được săn đón nhất hiện nay. Có thể thấy từ khi về chung một “nhà” VMAS quản lý, sự kết hợp ăn ý trong âm nhạc của Phương Mỹ Chi và DTAP đã bay cao bay xa, vươn tầm quốc tế.
Gối Gấm chứa đựng nhiều màu sắc thể hiện bản sắc Việt Nam trong các yếu tố như ngôn ngữ, hình ảnh. Còn trong âm nhạc, màu sắc văn hoá dân tộc cũng được bổ sung khi Gối Gấm khai thác âm hưởng của múa chén – điệu múa văn hoá của dân gian Việt Nam vào vị trí trung tâm, như một phần quan trọng của bản hòa âm.
“Cỗ máy tạo hit” DTAP luôn biết cách khiến khán giả bất ngờ với những sản phẩm âm nhạc của mình. Ba chàng trai ngày càng chứng minh được tư duy nhạy bén, màu sắc âm nhạc đa dạng. Và lần này, khán giả được phen bất ngờ khi âm nhạc trong phiên bản MV Gối Gấm khác với phiên bản được ra mắt trong Album ra mắt năm 2023. Đó là sự kết hợp giữa âm sắc của múa chén với thể loại Trap của phương Tây.
Việc khai thác âm sắc của điệu múa truyền thống dân tộc hòa vào bản nhạc tạo nên một Gối Gấm phiên bản mới rất bắt tai. Nói không ngoa khi Gối Gấm có thể được coi là một bản dance. Tức là, nó là một thứ âm nhạc kiểu phương Tây nhưng được pha chế đi, thêm yếu tố âm nhạc truyền thống Việt Nam tạo nên một hiệu quả chung đan xen giữa yếu tố phương Tây và phương Đông trong một tổng thể hài hòa.
DTAP luôn biết cách tối ưu hóa cá tính âm nhạc của từng nghệ sĩ mà nhóm hợp tác. Với cô nàng Phương Mỹ Chi, 3 chàng trai đã “thổi” một làn gió mới vào âm nhạc nhưng vẫn giữ được nét văn hóa truyền thống gắn liền với nữ ca sĩ. Ca khúc được 3 chàng trai chăm chút kỹ lưỡng với những sự tinh tế được đặt để trong từng lớp âm thanh và câu từ.
Đáng chú ý, âm nhạc của Gối Gấm phiên bản MV còn khiến khán giả “xiêu lòng” với giọng hò mở đầu vô cùng ngọt ngào của Phương Mỹ Chi. Được biết, đoạn hò này được sáng tác bởi chính nữ ca sĩ. “Để viết được đoạn hò, Chi đã tìm hiểu những câu hò của vùng đất Nghệ Tĩnh từ nhiều nguồn tin khác nhau, nghe và học hỏi các bậc tiền bối ở cách ngân nga giai điệu, từ đó Chi viết lời dựa trên những nội dung có sẵn của Gối Gấm”.
Nữ ca sĩ cho biết cái khó không nằm ở việc viết lời mà nằm ở cách hát, cách luyến láy, nhấn nhả chữ cho phù hợp để ra đúng âm hưởng của hò Nghệ Tĩnh. “Vì nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương sinh ra ở Nghệ Tĩnh nên Chi muốn mang những âm hưởng của câu hò xứ Nghệ vào sản phẩm lần này”.
Việc đặt để yếu tố mang âm hưởng miền Trung đều là sự tính toán kỹ lưỡng, vì cả Phương Mỹ Chi và DTAP đều muốn thể hiện rõ nét giá trị văn học nghệ thuật của ca khúc này. Những biến tấu mới của Gối Gấm phiên bản MV không quá nhiều nhưng mang lại hiệu quả cao, khiến khán giả không bị nhàm chán khi nghe. Gối Gấm tiếp tục khẳng định khả năng phối hợp các âm thanh, sự liên kết các yếu tố truyền thống và hiện đại cực kỳ điêu luyện của DTAP mà không hề giảm phong độ.
Vũ đạo múa chén
Điểm nhấn của ca khúc chính là phần trình diễn vũ đạo múa chén. Đây là một trong những điệu múa phản ánh sinh hoạt của người dân xứ Huế, được lưu truyền qua các làng xã của tỉnh qua các thời kỳ, là một nét đẹp của văn hoá Việt Nam.
Trong showcase Vũ trụ Cò bay diễn ra vào tháng 09/2023, Phương Mỹ Chi đã thực hiện điệu múa chén trong tiết mục Gối Gấm khiến hơn 3000 khán giả có mặt tại buổi tối hôm ấy vô cùng xuýt xoa. Nữ ca sĩ chỉ mất 1 ngày để học điệu múa này nhưng vẫn trình diễn rất điêu luyện trên sân khấu.
Ở phiên bản MV lần này, vũ đạo múa chén được nâng cấp lên mức độ khó hơn. Không chỉ ngồi múa chén bằng tay, Phương Mỹ Chi còn kết hợp với những động tác tay, chân, kết hợp nhảy, bởi cô muốn thử thách bản thân ở một mức độ cao hơn.
Chia sẻ về việc tập vũ đạo, giọng ca chia sẻ: “Múa chén kết hợp với những động tác nhảy đòi hỏi sự uyển chuyển và tập trung cao. Trong quá trình luyện tập cùng biên đạo Lit và vũ đoàn Oh, Chi đã làm rơi bể khá nhiều chén. Vì thế Chi phải trang bị cho bản thân bộ chén riêng để tập ở nhà. Thế nhưng khi lên set quay Chi vẫn căng thẳng khi thực hiện vũ đạo này bởi khi rơi chén là cả Chi và các chị dancer phải thực hiện set nhảy lại từ đầu”.
“Cái khó thứ hai khi thực hiện vũ đạo múa chén đó chính là khi cầm chén trong thời gian quá lâu thì tay của Chi sẽ bị đơ và mỏi, thêm việc đổ mồ hôi tay khiến tay không có lực khiến chén dễ bị trơn và rớt. Điều đó đòi hỏi Chi phải cực kỳ tập trung khi thực hiện điệu múa lần này” – nữ ca sĩ GenZ kể.
Có thể thấy sự cố gắng và tiến bộ vượt bậc theo thời gian của Phương Mỹ Chi được thể hiện qua các sản phẩm âm nhạc. Từ một cô gái chỉ mặc áo dài, áo bà ba đứng hát cách đây 10 năm, đến việc mạnh dạn thể hiện từng chút vũ đạo trong các MV Vũ trụ Có anh, Đẩy xe bò, hay thậm chí trình diễn vũ đạo vô cùng chuyên nghiệp trên sân khấu 3000 người của showcase. Đến nay, với MV Gối Gấm cùng vũ đạo múa chén đã cho thấy sự điêu luyện trong từng động tác vũ đạo của cô.
Gối Gấm là một sản phẩm được đầu tư công sức và chất xám chất lượng, gom nhặt những giá trị trong chất liệu văn học nghệ thuật của nữ sĩ Hồ Xuân Hương kết hợp với yếu tố đương đại. Với nội dung sáng tạo, giai điệu bắt tai cùng vũ đạo múa chén ấn tượng, Gối Gấm tiếp tục là sản phẩm khẳng định sự tâm huyết và không ngại bứt phá của Phương Mỹ Chi. Ngoài ca khúc “Bóng phù hoa”, Gối Gấm còn là một trong những ca khúc đầu tiên Phương Mỹ Chi sáng tác hoàn toàn phần giai điệu, mở ra một hành trình khám phá âm nhạc của cô ca sĩ GenZ đa tài.
Nữ ca sĩ không ngừng làm mới bản thân qua từng sản phẩm âm nhạc, dám nghĩ dám làm, vượt ra khỏi “vùng an toàn” để khẳng định sự sáng tạo cũng như khả năng của mình. Đây là món quà tinh thần mà Phương Mỹ Chi “chiêu đãi” người hâm mộ, hứa hẹn sẽ mang đến những điều bất ngờ trên hành trình âm nhạc phía trước.
Trong năm 2023, album “Vũ trụ Cò bay” ra mắt và nhận được vô vàn đánh giá tích cực từ người hâm mộ. Có thể nói đây là một bước ngoặt đáng nhớ trong sự nghiệp của Phương Mỹ Chi khi hàng loạt ca khúc từ “Vũ trụ có anh”, “Đẩy xe bò” đến “Bóng phù hoa” đều được khán giả đón nhận nồng nhiệt. Thậm chí, đầu năm 2024, “Vũ trụ có anh” còn xuất sắc nhận được sự yêu mến của khán giả Thái Lan khi trở thành ca khúc đạt Top Spotify Viral Songs Thái Lan sau một năm ra mắt. Với bước đệm này, Phương Mỹ Chi hoàn toàn có thể khiến khán giả mong chờ một năm 2024 bùng nổ với dự án SchoolTour như những gì cô từng chia sẻ trong những buổi họp báo Kick-off của công ty VMAS trước đó.
Gia Vũ
