Trong tập 157 của chương trình Kính Đa Chiều, Host Lê Hoàng gặp gỡ đạo diễn Nguyễn Thị Thắm – gương mặt quen thuộc của dòng phim tài liệu với tác phẩm nổi bật Chuyến đi cuối cùng của chị Phụng. Cuộc trò chuyện mở ra những góc nhìn chân thực về nghề làm phim tài liệu ở Việt Nam – một hành trình nhiều đam mê nhưng cũng đầy gian nan.
Ngay từ đầu, Host Lê Hoàng bày tỏ sự đồng cảm: “Thắm làm phim tài liệu, Hoàng làm phim truyện. Chúng ta khác nhau nhiều, nhưng đều chung một mong muốn: tác phẩm của mình đến được với công chúng”.
Đạo diễn Nguyễn Thị Thắm chia sẻ, với các nhà làm phim tài liệu trẻ, liên hoan phim thường là “lớp khán giả đầu tiên” để tác phẩm ra mắt. Tuy nhiên, Host Lê Hoàng thẳng thắn phản biện: “Ở Hollywood, nhiều nhà làm phim kỳ cựu khuyên rằng đừng xem liên hoan phim là mục tiêu cuối cùng. Trên thế giới có hàng trăm liên hoan phim, chất lượng không đồng đều. Ở Việt Nam, ta thường coi đó là đích đến sang trọng, nhưng thực tế nhiều phim chỉ dừng lại ở liên hoan phim mà thôi”.
Đạo diễn Nguyễn Thị Thắm thừa nhận: “Không phải liên hoan phim nào cũng nhận phim của mình. Điều quan trọng nhất với tôi vẫn là làm được một bộ phim – vì hành trình ấy vốn đã quá khó khăn. Chỉ cần hoàn thành phim đã là niềm hạnh phúc lớn. Liên hoan phim là ước mơ của bất kỳ ai, nhưng đâu phải phim nào cũng được chọn”.
Chị trải lòng về những gian nan trong hành trình đưa phim đến với khán giả: “Ở Việt Nam, nhà phát hành nắm quyền quyết định: họ đánh giá phim có thu hút khán giả hay không để sắp xếp suất chiếu và điều đó ảnh hưởng trực tiếp đến danh tiếng của tác phẩm. Chúng tôi buộc phải chấp nhận thực tế ấy, bởi nếu vừa làm phim vừa lo nghĩ đến chuyện phim ra mắt sẽ thế nào, có lẽ cả đời cũng chẳng làm nổi một tác phẩm nào”.
Host Lê Hoàng tiếp tục đặt vấn đề về sự thiệt thòi của người làm phim tài liệu ở Việt Nam: “Trên thế giới, sản xuất phim, làm phim và phát hành phim là ba công đoạn tách biệt. Nhưng ở Việt Nam, đặc biệt với phim tài liệu, người làm phim phải kiêm luôn cả ba: tự bỏ tiền, tự làm, rồi tự đi tìm chỗ chiếu”.
Đạo diễn Nguyễn Thị Thắm cho rằng bản thân không cảm thấy thiệt thòi, chỉ mong phim mình làm ra có bến đỗ để đến với khán giả: “Ngay cả ở Mỹ – nền điện ảnh rất phát triển – làm phim tài liệu vẫn vô cùng khó khăn, nhất là với các dự án độc lập. Bạn bè tôi trong khu vực Đông Nam Á cũng gặp chung vấn đề: làm xong phim nhưng nhiều năm chưa thể ra mắt tác phẩm tiếp theo. Riêng tôi, chỉ cần được làm phim đã thấy đủ hạnh phúc, không thấy thiệt thòi gì. Điều tôi mong nhất là khi phim hoàn thành, các nhà phát hành chủ động tìm đến và sắp xếp suất chiếu để tác phẩm đến gần khán giả, thay vì mình phải tự chạy vạy tìm chỗ chiếu. Bởi mỗi bộ phim đều có số phận riêng – hay chưa chắc đã đến được với công chúng và thành công cũng khó mà đo đếm được”.
Clip Đạo diễn Nguyễn Thị Thắm: “Phim tài liệu khó khăn tìm chỗ chiếu”: https://youtu.be/yGdJi3Lz4t0
Bên cạnh những trăn trở, nữ đạo diễn còn gửi lời khuyên đến các bạn trẻ yêu thích làm phim tài liệu: “Nếu bạn thật sự muốn ghi lại cuộc sống theo cách của riêng mình, hãy đủ can đảm cầm máy quay – bất kỳ máy gì cũng được, kể cả điện thoại. Hãy quay đi, quay nữa, quay mãi. Chỉ có bắt tay vào làm mới giúp bạn tìm ra con đường của mình. Làm phim tài liệu không chỉ đơn giản là ghi hình vài ngày hay vài tháng, mà là một hành trình đồng hành lâu dài với nhân vật. Người làm phim phải gắn bó, xây dựng và duy trì mối quan hệ bền chặt để câu chuyện phát triển và chính bộ phim cũng trưởng thành theo thời gian”.
Từ chia sẻ chân thành của đạo diễn Nguyễn Thị Thắm, khán giả có dịp nhìn rõ hơn về thực tế nhiều gian nan nhưng cũng đầy đam mê của người làm phim tài liệu Việt Nam. Đây là lời nhắc nhở rằng điện ảnh không chỉ cần vốn liếng và thị trường, mà còn đòi hỏi nghị lực, sự kiên trì và tình yêu nghề bền bỉ.
Kính Đa Chiều chủ đề tiếp theo “Thời điểm âm nhạc cho tuổi teen” với sự tham gia của host Minh Ngọc và nghệ sĩ Sỹ Luân sẽ được phát sóng vào lúc 20h ngày 25/8/2025 trên kênh VTV9. Chương trình do VTV9 phối hợp cùng Jet Studio thực hiện.
Gia Vũ
